Τι μπορεί να περιμένει κανείς από μια πρώιμη νησιωτική κοινωνία, ανέτοιμη να δεχτεί μια ανεξάρτητη γυναίκα; Από ένα άλογο ατίθασο που το είχαν ήδη επιστρέψει δύο φορές στον στάβλο του, από ένα βιβλίο χωρίς περιγραφή στο οπισθόφυλλο; Σίγουρα όχι ανοχή στη διαφορετικότητα, συμπεριφορά εκπαιδευμένου σκύλου και προβλέψιμο περιεχόμενο.
Κάπως έτσι θα μπορούσε να περιγράψει κανείς το συγκεκριμένο βιβλίο της Λιλής Ζωγράφου. Καινοτόμο σε περιεχόμενο και λογοτεχνική προσέγγιση, αγγίζει από την οπτική γωνία μιας γυναίκας τα θέματα των στερεοτύπων, της καταπίεσης που υφίσταται το γυναικείο φύλο και των προτύπων συμπεριφοράς που επιβάλλει η ζωή σε κλειστές κοινωνίες. Το άλογο συμβολίζει την πρόκληση και η κατάκτησή του την επιβεβαίωση, καμιά φορά όμως και το μάταιο των προσπαθειών.
Ο αναγνώστης δεν μαθαίνει ποτέ το όνομα της πρωταγωνίστριας. Άλλωστε, δεν έχει σημασία. Κι αυτό, όχι μόνο γιατί στη θέση της θα μπορούσε να είναι οποιαδήποτε άλλη γυναίκα, αλλά και γιατί έτσι δίνεται το περιθώριο στη συγγραφέα να τονίσει, σε ορισμένα σημεία, το μόνο χαρακτηριστικό της ηρωίδας που έχει σημασία στον τόπο που διαδραματίζεται το διήγημα. Την αποκαλεί λοιπόν με αυτό: Ξένη.
Με κεντρικό άξονα το άλογο που η γυναίκα επιθυμεί να αγοράσει, να κατακτήσει και να καβαλικεύσει, προκύπτουν στοιχεία που πολύ καιρό προσπαθούσε να κρύψει μέσα της. Διαφαίνεται πώς βιώματα του παρελθόντος συνοδεύουν το παρόν και καθορίζουν τη συμπεριφορά στο μέλλον, καθώς και ότι οι εξωτερικοί παράγοντες, συνδυαζόμενοι με τον χαρακτήρα κάθε ατόμου, μπορούν να δημιουργήσουν ένα μείγμα ιδιόμορφο, πολλές φορές οδηγώντας σε «υποδειγματική» και άλλες φορές σε «αποκλίνουσα» συμπεριφορά.
Ο τίτλος δεν αφήνει πολλά περιθώρια, αλλά εν τέλει το αν η γυναίκα χάθηκε ή όχι, αφήνεται περισσότερο στην κρίση του αναγνώστη…
---
Αγγελική